Vraag

Beste,

Hoe kan ik omgaan met aangerichte schade na een psychose?

Alvast bedankt!

Antwoord

Beste,

Wie uit een psychose komt wordt soms geconfronteerd met de schade die hij of zij tijdens deze periode heeft aangericht. Dat kan materieel zijn (dingen zijn stukgemaakt), financieel (er niet aan toekomen om facturen te betalen waardoor aanmaningen en bijkomende schulden zijn gemaakt) of relationeel (mensen zijn gekwetst, bang of uitgeput geraakt).

In sommige gevallen is een familiale verzekering (indien je die hebt) aan te spreken voor (materiële) schade die aan derden gedaan is. Dat zou je moeten nakijken. Eigen schade echter niet.

Financiële problemen kunnen soms onderhandeld worden waarbij extra schulden door aanmaningen weggehaald worden (schuldsanering,...). Dit kan gemakkelijker, indien je bereid bent (en financieel in staat bent) om een afbetalingsregeling af te spreken. Maar het helpt om je voor die risico's in te dekken door een vertrouwenspersoon aan te stellen die bijvoorbeeld voor je kan optreden en je administratie kan beheren tijdens een psychose. Niemand geeft graag zijn autonomie af, zeker niet wanneer je hersteld bent en het nu niet nodig hebt. Maar het kan een geruststelling zijn iemand hiervoor mandaat te geven, vooral als het iemand is die zo nodig kan ingrijpen maar vooral jou eigen keuzes kan respecteren.

Relationele schade is het moeilijkste. Veel hangt van jou af. Indien je schuldgevoelens hebt (of verlegen bent) ga je belangrijke relaties vermijden. Dit is begrijpelijk. Maar toch moet je voorkomen dat dit gebeurt (iedereen heeft mensen om zich heen nodig). Wanneer mensen tijdens een crisis afstand van je genomen hebben omdat ze je gedrag niet begrepen, ze zich gekwetst voelden of handelingsonzeker en machteloos, is het belangrijkste dat je kan doen hierover te praten (je was niet jezelf tijdens de crisis, hierdoor deed je zaken die anderen gekwetst hebben (verontschuldig je en verwijs naar informatie over psychose). Het kan helpen om in dat gesprek iemand te betrekken (een vriend die wel psychose begrijpt), een ervaringsdeskundige, of hen te vragen dit forum te gebruiken om antwoorden te zoeken. Hetgeen ze te horen krijgen kan hen helpen dit 'debriefing' gesprek met je te hebben. Het gesprek is ook zinvol om je betrokkenen te vragen een rol te spelen in je crisiskaart zodat ze zelf, in plaats van machteloos, een bijdrage kunnen leveren.

Met vriendelijke groeten

Philippe Delespaul is een klinisch psycholoog en hoogleraar innovaties in de geestelijke gezondheidszorg aan de universiteit Maastricht. Hij heeft ervaring met wijkgerichte zorg en de ontwikkeling van weerbaarheid bij mensen met een psychose en hun betrokkenen.