Vraag

Beste,

Ik heb al een diagnose autisme en mijn psycholoog is zeker dat ik ADHD-I heb. Nu probeer ik uit te zoeken of ik ook C-PTSS heb. Als ik online kijk is er weinig Nederlandstalige informatie over C-PTSS en niet veel informatie of therapie in België. Ook is er een overlap in ADHD, autisme en C-PTSS wat het moeilijk maakt om te zeggen of het wel C-PTSS is of totaal niet…

Hoe vind je het antwoord en hoe krijg je de diagnose?

Alvast bedankt!

Antwoord

Beste,

Ik begrijp uit je vraag dat je op zoek bent naar meer duidelijkheid over wat er nu allemaal wel en niet met je aan de hand is, en hoe dit in een (of meerdere) diagnose(s) kan vertaald worden. Al die diagnostische termen dragen waarschijnlijk nu vooral bij tot meer onzekerheid, en dat komt bovenop alles wat je al ervaart. Dat je voor dat lastige probleem een oplossing zoekt, is dan ook heel invoelbaar.

Eerst en vooral: de ontwikkelingsstoornissen ASS en AD(H)D kennen best veel overlap en komen vaak zelfs samen voor. Dat zien we in de praktijk regelmatig.

Daarnaast kunnen de gevolgen van ernstige en/of herhaalde ingrijpende negatieve ervaringen uit je jonge jaren niet alleen impact hebben op je emotionele en psychische beleving in je huidige dagelijkse leven, maar kunnen ze ook je vermogen ondermijnen om je goed te concentreren, je vlot in te leven en sociaal vaardig te functioneren. Onderliggend spelen dan eerder angst en gebrek aan vertrouwen een grote verstorende rol in het aanleren en vlot ontwikkelen van die capaciteiten en vaardigheden. Dat resulteert dan inderdaad in erg gelijkaardige zichtbare problemen en klachten zoals bij ADHD en autisme.

Tot slot is het helaas ook mogelijk dat iemand met aanleg voor ASS en/of AD(H)D in de jeugdjaren makkelijker in situaties terechtkomt die je blootstellen aan gebeurtenissen en interacties die een ingrijpende impact kunnen hebben. En die dus resulteren in wat we met vaktermen omschrijven als 'cPTSS'. Dan is er dus sprake van 3 diagnoses tegelijk: ASS, AD(H)D en cPTSS.

Het is echter wel een valkuil om té geïsoleerd diagnostisch te denken. Immers, dat gaat voorbij aan hoe jouw persoonlijke neurodiverse eigenschappen interageren met wat je allemaal wel en niet hebt meegemaakt in je jeugdjaren. Want om therapeutisch echt gericht samen te werken en dus je herstel te bevorderen, is het vooral belangrijk om die hele persoonlijke samenhang voldoende te doorgronden. Je transdiagnostische specifieke kwetsbaarheden zijn dan nuttiger aangrijpingspunten dan klassieke diagnostische labels. Of anders gezegd: een psychiatrische diagnose is veel meer onderhevig aan interpretatie en persoonlijke situering, en dus minder absoluut geldend dan in andere takken van de geneeskunde.

Dat neemt niet weg dat je bij gespecialiseerde ambulante centra wel psychodiagnostiek naar ADHD en cPTSS zou kunnen laten uitvoeren – weet echter dat dat tijdrovend en dus ook duur is – aangezien dit in België niet wordt terugbetaald. Doorgaans gaat het om meer dan enkele honderden euro's. En als dan nog de samenhang van dit alles ook niet duidelijk met je wordt uitgewerkt, sta je eigenlijk even ver op therapeutisch vlak.

Hopelijk kan je met deze reflecties verder in gesprek met je psycholoog, en misschien ook met je huisarts, om uit te zoeken wat voor jou het belangrijkste lijkt en je vooral ook het meeste kan opleveren in je herstelproces. Eventueel zou je er een psychiater kunnen bij betrekken om via gesprek hierover verder persoonlijk advies te verlenen.

Wim Simons

Wim is behandelend en beleidspsychiater in de VZW St. Annendael in Diest. Samen met de multidisciplinaire teams binnen en buiten het ziekenhuis probeert hij voortdurend in een verbindende en evenwaardige open dialoog te gaan met mensen met ernstige psychiatrische problemen én hun betrokkenen. Om samen te werken aan hun herstel.