Jun Hu is doctoraatstudent aan de Universiteit van Peking en werkt voor een jaar aan het Centrum voor Contextuele Psychiatrie. Hoe kunnen we negatieve effecten van dagelijkse stress opvangen door positieve psychologie?

In deze blog geeft Jun Hu drie wetenschappelijk onderbouwde manieren die kunnen helpen om met dagelijkse stress om te gaan. Deze tips zijn gebaseerd op bestaande literatuur, maar ook op zijn eigen onderzoek en dat van zijn onderzoeksgroep in Peking. 

Stress hoort bij het leven, hoe ga je er gezond mee om?

In ons dagelijks leven krijgen we allemaal met stress te maken. Denk aan drukte op school of werk, conflicten met anderen, of een familielid dat ziek wordt. Zulke situaties kunnen negatieve emoties oproepen, zoals verdriet, zorgen of frustratie. Ons lichaam reageert dan vaak met een snellere hartslag, oppervlakkigere ademhaling of de neiging om de situatie te vermijden. Dit is een normale reactie, maar wanneer stress te lang aanhoudt, kan het negatieve gevolgen hebben. Onderzoek laat zien dat chronische stress kan leiden tot depressie, angstklachten en zelfs posttraumatische stressstoornis (PTSS). Ook relaties, werkprestaties en levensgeluk kunnen eronder lijden. Dus, als stress onvermijdelijk is, hoe kunnen we onszelf dan beschermen?

1. Een groei-mindset ontwikkelen

De groei-mindset (Engels “growth mindset”), bekend geworden door psycholoog Carol Dweck, gaat over het idee dat je jezelf kunt ontwikkelen door inzet, goede strategieën en leren van fouten. Dit geldt niet alleen voor vaardigheden, maar ook voor emoties. Mensen die geloven dat emoties kunnen veranderen en getraind kunnen worden, blijken minder depressieve gevoelens te hebben en meer levensvoldoening te ervaren. In ons onderzoek zagen we dat dagelijkse stress bij deze groep minder negatieve invloed had op angstklachten.

Zo versterk je jouw emotionele groei-mindset:

• Vervang de gedachte “mijn emoties zitten nu eenmaal zo” door “mijn emoties kunnen veranderen en verbeteren.”
• Zie emoties als een spier: hoe vaker je oefent met het reguleren ervan, hoe sterker je wordt.
• Fouten zijn geen falen, maar groeimomenten. Vraag jezelf af: “Hoe kan ik het de volgende keer beter aanpakken?”
• Durf hulp te vragen aan anderen. Dat op zichzelf is een teken van kracht, niet van zwakte.

2. Stress-is-enhancing (stress maakt je sterker)

Stanford-onderzoeker Alia Crum introduceerde het idee dat stress niet alleen schadelijk hoeft te zijn. Stress kan ons juist alerter maken, prestatie verbeteren, veerkracht opbouwen en groei stimuleren. Uit onderzoek blijkt dat mensen met een ‘stress-is-enhancing’ mindset (een overtuiging dat stress je sterker maakt) minder last hebben van dagelijkse stress. Hun negatieve emoties nemen minder toe én levensgeluk blijft beter behouden, zelfs in stressvolle periodes. Ook andere studies tonen aan dat jongeren na een mindset-interventie, zelfs maanden later nog minder angst ervaren.

Zo kun je stress positiever bekijken:

• Zie stress als een signaal van je lichaam: “Ik bereid me voor om te presteren.”
• Denk terug aan momenten waarop stress je eigenlijk heeft geholpen.
• Niet vermijden, maar gebruiken als energiebron.

3. Emotionele flexibiliteit als toolbox voor je brein

Emotieregulatie gaat over hoe we onze gevoelens sturen. Hiervoor bestaat niet één perfecte strategie. De sleutel is flexibiliteit, je aanpassen aan de situatie. Stel: je hebt iets heftigs meegemaakt. Dan kan het helpen om jezelf eerst af te leiden (sporten, muziek luisteren) om terug tot rust te komen. Daarna kun je pas werken aan oplossingen of je gedachten herformuleren.

Uit onderzoek blijkt dat mensen die van strategie kunnen wisselen als iets niet werkt, minder depressie en angst ervaren. En zelfs wanneer we mensen in de hersenscanner leggen, zien we dat flexibele emotieregulatie bepaalde hersengebieden actiever maakt, wat helpt om niet vast te blijven zitten in negatieve gedachten.

Hoe train je emotionele flexibiliteit?

• Probeer eerst in te schatten: ‘Hoe stressvol is dit echt? En wat kan ik wél controleren?’
• Bouw een emotionele ‘gereedschapskist’: leer verschillende strategieën zoals afleiding, herwaardering, ademhalingsoefeningen, probleemoplossing.
• Merk op: werkt mijn aanpak? Zo niet, schakel over naar een andere strategie.

Conclusie

Stress zelf is niet het probleem, het gaat erom hoe we erop reageren. Door een groei-mindset te ontwikkelen, stress positiever te leren zien en flexibel om te gaan met emoties, kunnen we niet alleen onze mentale gezondheid beschermen maar zelfs groeien door stress heen. Vanaf vandaag: probeer stress eens anders te bekijken. Het effect kan groter zijn dan je denkt.

---

Onderzoeken:

Chen, M. S., Bi, K., Han, X., Sun, P., & Bonanno, G. A. (2024). Emotion regulation flexibility and momentary affect in two cultures. Nature Mental Health, 2(4), 450-459. https://doi.org/10.1038/s44220-024-00215-3

Hu, J., Huang, H., Ju, Q., Wu, X., Li, B., Hu, Y., & Gan, Y. (2025). Exploring the interplay between stress-is-enhancing mindsets, emotional growth mindsets, and mental health: Dynamic structural equation modeling. Emotion. https://doi.org/10.1037/emo0001488

Hu, J., Liu, J., Meng, M., & Gan, Y. (2025). Emotional growth mindsets and stress controllability buffer the link between stress intensity and anxiety symptoms: An ecological momentary assessment study. Journal of Anxiety Disorders, 102983. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2025.102983

Liu, J., Hu, J., Qi, Y., Wu, X., & Gan, Y. (2025). Personalized Stress Optimization Intervention to Reduce Adolescents’ Anxiety: A Randomized Controlled Trial Leveraging Machine Learning. Journal of Anxiety Disorders, 102964. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2024.102964

Het team van het Centrum voor Contextuele Psychiatrie (CCP) onder leiding van Professor Inez Germeys verzorgt regelmatig een blog over nieuwe ontwikkelingen in de wetenschap op het gebied van psychiatrie in het algemeen en psychose in het bijzonder. (X: @ccp-leuven; @inezgermeys)

Meer blogs van CCP kan je ontdekken via deze link