Aleksandra Lecei is onderzoeker aan het Center for Clinical Psychiatry. Zij onderzoekt de relatie tussen misbruik op jonge leeftijd en latere ontwikkeling van psychische problemen. Een mustread.

Kindermishandeling is een complex thema. Het verwijst naar elke situatie waarbij een kind of jongere slachtoffer is van geweld. De tekens van geweld zijn vaak niet zichtbaar: blauwe plekken kan je verstoppen. En er is niet altijd sprake van fysiek geweld, maar ook emotioneel en seksueel geweld, verwaarlozing of getuige zijn van geweld. Volgens het Vertrouwenscentrum voor Kindermishandeling (VK) werden in 2016 7080 meldingen gemaakt. Dit is omgerekend 20 meldingen op een dag. En daarbij moeten we niet vergeten dat niet elk kind of jongere die te maken heeft met mishandeling terecht komt bij een vertrouwenscentrum of andere instelling.

Kindermishandeling en geestelijke gezondheid

Het is geen nieuws dat kindermishandeling een van de grootste risicofactoren is voor latere lichamelijke en geestelijke problemen. Kinderen zijn afhankelijk van hun ouders en verzorgers – hun beschermers. Maar als ze beschermd moeten worden tegen hun beschermers kan dit negatieve consequenties hebben voor hun ontwikkeling. Uit onderzoek blijkt dat naarmate mishandeling vroeger in het leven plaats vindt en langer doorgaat, de kans op depressie, angst, psychose en andere geestelijke problemen groter wordt.

Ons onderzoek

Niet iedereen met een geschiedenis van mishandeling krijgt later te maken met psychische problemen. Dit leidt tot de wetenschappelijke discussie of deze psychische problemen dan het gevolg zijn van de mishandeling zélf, of dat er vooraf al een bepaalde kwetsbaarheid bestond. Daarom wilden wij als onderzoekers weten of kindermishandeling, onafhankelijk van een mogelijke kwetsbaarheid, het risico op het ontwikkelen van psychische stoornissen verhoogt. Daarvoor hebben wij gekeken naar het verschil tussen identieke tweelingen. Identieke tweelingen hebben namelijk dezelfde genen en groeien op in hetzelfde gezin, wat het mogelijk maakt om véél nauwkeuriger te kunnen kijken wat het mogelijke effect van traumatische ervaringen op jonge leeftijd is. Immers, verschillen tussen identieke tweelingen kunnen niet het gevolg zijn van hun genen of van hun gedeelde ervaringen, aangezien die (vrijwel) volledig hetzelfde zijn voor elke tweeling. In het artikel hebben wij dus gekeken of verschillen in blootstelling aan kindermishandeling bij identieke tweeling samenhangen met het optreden van geestelijke problemen. Dit verband vonden we inderdaad: meer blootstelling aan kindermishandeling was geassocieerd met meer symptomen van angst, depressie, en psychose. De conclusie is dus dat geestelijke problemen bij kinderen die traumatische gebeurtenissen hebben meegemaakt niet uitsluitend het gevolg zijn van een reeds vooraf bestaande kwetsbaarheid, maar mede voorkomen uit de traumatische gebeurtenissen zélf. Verder onderzoek naar de processen die leiden tot geestelijke problemen, en of we iets kunnen doen om deze ontwikkeling te voorkomen, is dus nodig.

In de toekomst…

Als onderzoeker vraag je je altijd af wat de volgende stappen zijn en wat de toegevoegde waarde is van je bevindingen. Daarom willen we nu graag onderzoeken hoe mishandeling iemands ontwikkeling precies beïnvloedt. We denken dat mishandeling er toe leidt dat je je omgeving anders gaat inschatten, als minder veilig. En dat dit mogelijk ook samenhangt met hoe de hersenen hebben geleerd om de omgeving in te schatten. Dit proces, hoe de hersenen een rol spelen in het inschatten van de omgeving (en hoe veilig die omgeving is), zouden we graag willen onderzoeken. Hiervoor zijn we bezig met het opzetten van een longitudinale studie, waarbij we scans willen maken terwijl jongeren tussen 12 en 16 jaar een omgevingsinschatting maken aan de hand van foto’s. Daarnaast zijn we bezig met het ontwikkelen van een Virtual Reality spel waarbij jongeren een bril op zullen krijgen die ze in een virtuele (geen echte maar wel realistische) wereld verplaatst. Hier zullen ze dan alledaagse situaties tegenkomen en gevraagd worden om aan te geven hoe ze die vinden en wat ze daarbij voelen. Met dit onderzoek willen we graag begrijpen welke factoren belangrijk zijn in het voorkómen van geestelijke problemen na traumatische gebeurtenissen op kinderleeftijd, en welke processen plaatsvinden bij mensen die wél deze problemen ontwikkelen.

Wij hebben jou nodig…

… om de gevolgen van traumatische ervaringen beter te begrijpen en betere hulp te kunnen verlenen. Hulp op maat. Hiervoor zijn wij op zoek naar jongeren tussen de 12 en 16 jaar, die wel of niet te maken hebben/hadden met misbruik. Heb jij hier tijd voor over en wil je meer informatie over ons onderzoek? Dan kunt je een mail sturen aan aleksandra.lecei@kuleuven.be. De (bovengenoemde) studie “De littekens van een moeilijke jeugd” zal begin 2019 van start gaan, en je verplicht je tot niks. Je zal dan alleen op een lijst van geïnteresseerden komen en rond die tijd informatie ontvangen over deze studie. Alvast bedankt!

Boekentip:

“To hate is an easy lazy thing. But love takes strength everyone has but not all are willing to practice” – Rupi Kaur. Haar boek ‘Melk en Honing’ beschrijft haar ervaringen met misbruik in vier hoofdstukken: de pijn, de liefde, het breken en de genezing. Dit aan de hand van korte gedichten die ze in de loop van de tijd schreef. Een bestseller met een reden!