Vraag

Beste,

Ik heb jammer genoeg enkele periodes gehad waarin ik niet meer kon. Er werd toen aan mij een paar keer voorgesteld om in opname te gaan wat ik steeds geweigerd heb. Het maakt me dan ook bang om eerlijk te zijn tegen mijn arts omdat dit zou kunnen leiden tot gedwongen opname…

Wat is het nut van een opname als je het erg moeilijk hebt? Hoe moet dit helpen?

Wat ik online lees geeft me eerder het gevoel dat dit een “tijdelijke opsluiting” is waarbij jouw vrijheid wordt afgenomen met heel veel regels en met bezigheidstherapie…

Klopt het dat een opname enkel dient als tijdelijke opsluiting zonder behandeling/therapie? Het lijkt me een verschrikkelijke omgeving om in terecht te komen, en in het bijzonder als je je al heel slecht voelt…

Alvast bedankt!

Antwoord

Beste,

Ik merk dat je heel erg zoekende bent naar wat überhaupt de meerwaarde kan zijn van een opname, bij ernstige emotionele en psychologische mogelijkheden, en zelfs suïcidaliteit.

Als je het vereenzelvigt met opsluiting, regels en bezigheidstherapie, dan is die meerwaarde inderdaad ver te zoeken. Maar gelukkig zijn er wel degelijk heel wat afdelingen die veel meer doen dat, en vooral veel meer helpende uitwegen met je zoeken.

Een opname kan zeker veiligheid bieden, maar dat hoeft doorgaans niet met 'opsluiting' te gebeuren, maar wel met 'aansluiting'. Dat wil zeggen dat alle professionals van het behandelende team juist door het nastreven van nabijheid en verbinding met je, proberen te bouwen aan een herwonnen gevoel van veiligheid voor jezelf. Ook is het vaak helpend als het team ook met je kan bekijken hoe eventuele banden met jouw naasten terug kunnen aangehaald worden, hoe je eventuele sociale isolement een beetje kan doorbroken worden.

Tijdens een opname wordt je dus ondersteund door een multidisciplinair team, waar zowel psychiaters, psychologen, psychiatrisch verpleegkundigen, maatschappelijk werkers maar ook bewegingstherapeuten, ergotherapeuten en soms ook muziek- of beeldende therapeuten deel van uitmaken. Die bieden heus wel wat meer dan bezigheidstherapie. Er zijn gesprekken individueel en in groep, en ook de non-verbale therapeuten gaan elk vanuit hun eigen expertise met jou en je medepatiënten aan de slag om je tot meer welbevinden, tot meer zelfinzicht en meer tot jezelf te komen. Tijdens hun sessies leren ze je ook kennen via een ander middel dan het woord, en dat levert vaak veel helpende observaties op die ze aan je terugkoppelen. De kracht van die vele teamleden die dag in, dag uit, samen nadenken, feedback geven en met je zoeken hoe dingen op een helpende manier aan te pakken: die is er natuurlijk niet bij een individuele therapeut die je van thuis om de zoveel weken bezoekt.

Uiteraard maken al die gesprekken en sessies samen ook wel dat je overdag echt bézig kan zijn tijdens de opname, en dat is op zich wel een goed neveneffect. Want als je je heel slecht voelt, zijn veel lege momenten en verveling doorgaans echt niet helpend. Maar dat is dus niet de hoofdbedoeling.

Je verwijst ook naar mogelijke 'regels' die je afschrikken. Daar kan ik je genuanceerd op antwoorden. Want een ziekenhuisafdeling is een omgeving waar een groep van mensen met psychisch lijden samen verblijft. Ze vormen een tijdelijke mini-samenleving. Om dit voor iedereen voldoende veilig en geordend te organiseren, kan je natuurlijk niet om bepaalde afspraken heen. Een behandelend team zal zeker proberen jouw individuele noden zoveel mogelijk tegemoet te komen en te bekijken wanneer er kan worden afgeweken van die afdelingsafspraken. Maar tegelijk kan dat team niet anders dan ook aandacht besteden aan het groepsklimaat en aan het voorkomen van chaos. Waardoor niet elke individuele wens altijd kan ingewilligd worden. Als hetgeen een patiënt wil, echt teveel afwijkt van wat een team kan bieden, dan is een goed gezamenlijk gesprek nodig om deze behandelvorm bij je te evalueren, en in wederzijdse goede verstandhouding toch te kiezen voor het beëindigen van de opname.

Een opname werkt in elk geval zeker beter als je er zelf vrijwillig voor kan kiezen. Als je je momenteel niet in een hyperacute crisis bevindt maar wel voelt dat er stilaan iets intensiever aan de orde is dan de begeleiding die je nu hebt, kan je misschien wel om een verkennend intakegesprek vragen in een ziekenhuis in jouw buurt, alvorens tot een opname te beslissen.

Een opname kan dus wel degelijk echt helpend zijn om terug een psychisch evenwicht te vinden, de verbinding met jezelf en anderen te herwinnen, en samen met vele professionals tegelijk te timmeren aan jouw pad naar een meer helpend perspectief.

Hopelijk stelt het schrikbeeld van een opname een beetje voor je bij. Dat je er niet voor kiest als minder intensieve omkadering kan volstaan: helemaal terecht. Maar als écht intensieve en dagelijkse steun wenselijk is, dan is een opname echt wel een te overwegen optie.

Wim Simons

Wim is behandelend en beleidspsychiater in de VZW St. Annendael in Diest. Samen met de multidisciplinaire teams binnen en buiten het ziekenhuis probeert hij voortdurend in een verbindende en evenwaardige open dialoog te gaan met mensen met ernstige psychiatrische problemen én hun betrokkenen. Om samen te werken aan hun herstel.