Vraag

Beste,

Vorig jaar kreeg ik de diagnose ‘bipolaire stoornis‘ en werd mij het medicijn Depakine voorgeschreven. Later werd er ook antipsychotica aan toegevoegd. Oorspronkelijk moest ik dit maar één maand nemen, maar ik neem dit nog steeds. Onlangs werd mij voorgesteld om antidepressiva te nemen, dit heb ik echter geweigerd.

Mijn vraag is dus waarom enkel Depakine niet volstaat als stemmingsstabilisator? Waarom moet ik ook nog antipsychotica nemen? Zelf persoonlijk, vind ik niet dat mijn toestand zo erg is en dat ik al deze medicatie moet nemen.

Alvast bedankt.

Antwoord

Beste,

Bij een bipolaire stoornis schrijven we inderdaad zeer regelmatig medicatie voor. Daarbij baseren wij ons op richtlijnen die zijn opgesteld op basis van de samenvatting van heel wat verschillende onderzoeken met verschillende medicijnen bij grotere groepen van mensen met die bipolaire kwetsbaarheid.

In die richtlijnen worden inderdaad altijd als eerste keuze het voorschrijven van stemmingsstabilisatoren voorgesteld. De meest voorkomende daarvan zijn inderdaad valproaat (Depakine waar jij over spreekt), lithium, carbamazepine en tegretol. Dus lijkt het logisch dat je bij de start en gezamenlijk inschatting van nood aan medicamenteuze behandeling, alvast voor een van deze middelen koos.

Soms blijken echter niet alle symptomen goed onder controle te komen en blijken ook alle niet-medicamenteuze strategieën niet afdoende om je voldoende te ondersteunen in het vinden van meer stabiliteit. Stabiliteit die wel erg helpend kan zijn om verder te werken aan je feitelijke herstel van je leven - wat toch het ultieme doel is.

Antipsychotica worden wel vaker voorgeschreven als er nog sprake blijft van relatieve drukte en chaos of van overmatige prikkelbaarheid en expansief gedrag. Het medicijn dat jij vermeldt (aripiprazole) is bovendien een antipsychoticum die ook zodanig goed onderzocht is bij mensen met een hoofdzakelijk bipolaire kwetsbaarheid binnen het bredere psychosespectrum, dat het zelfs officieel erkend wordt als een extra hulpmiddel hierbij. Wat de precieze reden voor jouw behandelaar is geweest, kan ik natuurlijk niet weten, maar ik kan je alleen maar adviseren van het wel goed na te vragen, zodat je er zelf ook beter inzicht in kan verwerven.

Extra antidepressiva worden in de meeste richtlijnen in de eerste behandelkeuzes eerder afgeraden, omdat ze de schommelingen van de stemming doorheen de tijd net zouden versterken - wat je uiteraard niet wil. Echter, soms kan het gemoed, alle inspanningen met stemmingsstabilisatoren ten spijt, toch terug somber ontsporen, en kan het soms gerechtvaardigd zijn om een antidepressief medicijn (of bijvoorbeeld het antipsychoticum met antidepressieve eigenschappen, nl. quetiapine) toch tijdelijk voor te schrijven. Als de depressie echter erg uitgesproken is, wordt wel vaker de optie elektroconvulsietherapie voorgesteld, omdat dit daarvoor doorgaans nog steeds de efficiëntste (en ondertussen echt wel volstrekt menswaardige) biologische behandeling blijkt te zijn.

Als je natuurlijk zelf het gevoel hebt dat het qua klachten voor jou wel al meevalt, en je je dus vragen stelt over de meerwaarde van toevoeging van die andere medicijnen dan de basis-stemmingsstabilisator, zou ik je alleszins willen aanmoedigen om dit ter sprake te brengen bij je behandelende psychiater. Want nu gis je misschien dat hij of zij graag antipsychotica voorschrijft, terwijl hij of zij misschien vooral van jou meent te begrijpen dat er wel degelijk nog storende restklachten zijn waarbij hij of zij je wil helpen. Maar ook dat is een hypothese, die je alleen maar uitgeklaard krijgt door een open en evenwaardig gesprek met verduidelijking van weerszijden.

Vriendelijke groet

Wim is behandelend en beleidspsychiater in de VZW St. Annendael in Diest. Samen met de multidisciplinaire teams binnen en buiten het ziekenhuis probeert hij voortdurend in een verbindende en evenwaardige open dialoog te gaan met mensen met ernstige psychiatrische problemen én hun betrokkenen. Om samen te werken aan hun herstel.