Vraag

Beste,

Na een lange opname terug thuis… Het leek ons toch nog wat vroeg en tegelijk begrijpen we ook dat thuis zijn ook wel fijn is. Echter krijgen wij heel weinig tot geen begeleiding vanuit het psychiatrisch centrum (misschien door meerderjarigheid?) naar wat wij als familie kunnen doen of misschien net beter niet doen…

Wij blijven wel het eerste opvangnet samen met de ambulante begeleiding die er wel nog is.

Kortom een kleine leidraad zou fijn zijn.

Alvast bedankt!

Antwoord

Beste,

Dank je wel voor je vraag – zoals je zelf aangeeft – jullie zijn belangrijk voor elkaar, zeker aangezien u vertelt als eerste opvangnet te fungeren.

Wanneer een meerderjarig gezinslid thuiskomt na een opname vanwege een psychose, en er geen nazorgplan of gezinsbegeleiding is geweest, kan ik me inbeelden dat er onzekerheid, spanning, en kwetsbaarheid kan ontstaan — zowel voor de persoon in herstel als voor jullie als opvangnet/familie/context.

Allereerst zou ik aanmoedigen om jullie dillema – indien het kan – te bespreken met jullie naaste in herstel. Op deze manier ontstaat er misschien toch een toegangspoort om opnieuw contact op te nemen met het centrum en vervolgens daar de vraag te stellen naar een nazorgplan. Deze context kent de situatie en het verhaal wellicht het meest (genuanceerd).

Graag geef ik jullie toch al wat zaken mee die mogelijks (thuis) helpend kunnen zijn.

1. Creëer rust, veiligheid en voorspelbaarheid
• Hou structuur in huis: vaste tijdstippen voor maaltijden, slaap, medicatie.
• Wees kalm en stabiel in je houding, ook al voel je je zelf bezorgd of gespannen.
• Vermijd overprikkeling (te veel bezoek, lawaai, drukte).

2. Zorg voor een luisterende houding, geen ondervraging
• Toon oprechte interesse, maar forceer geen gesprekken over de opname of psychose.
• Laat de persoon zelf kiezen of en wanneer hij/zij wil praten.

3. Ondersteun autonomie op een zachte manier
• Moedig kleine zelfstandige handelingen aan, zoals zelf koken of wandelen.
• Laat de persoon keuzes maken, maar overvraag niet.

4. Houd het contact warm en nabij
• Laat voelen: “We zijn er voor jou” – ook als iemand zich terugtrekt.
• Kleine gebaren van betrokkenheid (samen koffie drinken, even mee wandelen) werken vaak beter dan zware gesprekken.

5. Zoek zelf ondersteuning als familie
• Informeer je over psychose en herstel.
• Zoek eventueel lotgenoten of familiebegeleiding (bv. Similes in België of MIND in Nederland).
• Blijf ook goed voor jezelf zorgen: draagkracht is cruciaal.

Wat beter te vermijden

• Niet controleren of forceren (bv. “Heb je je pillen wel genomen?”, “Je moet wel weer gaan werken”).
• Niet negeren of vermijden — zwijgen uit angst is geen oplossing.
• Geen bagatellisering of positieve druk (“Het is toch al beter nu, kijk vooruit!”).
• Geen schuld geven of analyseren (“Als jij niet… dan was dit niet gebeurd”).
• Niet verwachten dat alles weer ‘normaal’ moet zijn binnen enkele weken.

Wat kunnen jullie nu concreet doen als familie? In samenspraak met de meerderjarige.

1. Contact opnemen met de huisarts

2. Een nazorgtraject opstarten
• Bel de psychiatrische dienst van het ziekenhuis om alsnog dossierinformatie of transferplan op te vragen.

3. Een familiebespreking organiseren met een hulpverlener
• Dit kan via huisarts, mobiel team, of een CAW.
• Zo’n gesprek helpt verwachtingen, grenzen en noden af te stemmen.

Tot slot: herstel is geen rechte lijn.

Psychisch herstel gebeurt in fases. Iemand kan functioneren maar toch nog angstig, verward of onzeker zijn. Jullie betrokkenheid maakt echt een verschil, al voelt het soms machteloos.

Vriendelijke groeten,
Alien Hoorelbeke

Alien Hoorelbeke is klinisch orthopedagoog en gezinstherapeut.
Ze is tevens familie-ervaringsdeskundige. Alien is verbonden aan haar eigen privépraktijk voor kinderpsychiatrie en -psychotherapie en heeft een voorliefde voor het werken met zeer jonge kinderen. Alien gelooft in de kracht van de kwetsbare hulpverlener en draagt graag haar steentje bij om het taboe rond psychische kwetsbaarheden te helpen doorbreken.