Met deze onderzoeken proberen we de behandeling meer te individualiseren en een brug te slaan tussen de therapieruimte en het dagelijkse leven van de cliënt.

Digitaal dagboek integreren in de therapieruimte

Dat het Centrum voor Contextuele Psychiatrie een grote expertise heeft opgebouwd in de Experience Sampling Methode (ESM), werd al duidelijk uit voorgaande blogs. Deze methode kan gezien worden als een digitaal dagboek, waarbij mensen meermaals per dag worden gevraagd om bij zichzelf stil te staan: “Wat ben ik aan het doen? Waar ben ik en met wie? En hoe voel ik mij nu eigenlijk?” Deze vragen worden over meerdere dagen ingevuld en kunnen inzicht geven in bepaalde mechanismen zoals zelfverwondend gedrag, emotieregulatie en psychotische symptomen. Er komt steeds meer aandacht naar wat de toegevoegde waarde van deze methode kan zijn, bijvoorbeeld in therapie.

Het integreren van deze informatie in de therapieruimte klinkt als muziek in de oren: cliënten worden gestimuleerd om stil te staan bij zichzelf, krijgen meer zicht op hoe de eigen emoties fluctueren, patronen die zich herhalen en wat er zich allemaal afspeelt buiten de therapieruimte. Natuurlijk wil je hiervoor een tool of app gebruiken die niet zomaar ontwikkeld is, maar steunt op wetenschappelijke onderzoek (evidence-based). Hier gaat echter een hele lange weg aan vooraf. Een voorbeeld van digitale interventie die volop in ontwikkeling is, wordt Acceptance & Commitment Therapy in Daily Life (ACT-DL) genoemd.

ACT-DL

De ACT-DL interventie werd ontwikkeld samen met de Universiteit van Maastricht. Het bestaat uit een combinatie van face-to-face therapiesessies en het gebruik van de ACT-DL app tussen de sessies door. Dit wordt ook wel blended care genoemd. Meer specifiek gaat het over 8 therapeutische sessies waarin verschillende ACT thema’s of kernprocessen aan bod komen. In de app worden cliënten meermaals per dag gevraagd om bij zichzelf stil te staan door middel van enkele vragen. Verder kunnen ze videofragmenten, metaforen en oefeningen terugvinden over alle ACT thema’s of kernprocessen. Dit geeft cliënten de mogelijkheid om wat ze geleerd hebben in de therapieruimte mee te nemen naar het dagelijkse leven en hier zelf mee aan de slag te gaan.

Naar een implementatie: IMPACT

De IMPACT studie werd in het leven geroepen om vragen op te lossen zoals “Is ACT-DL haalbaar om te gebruiken in de klinische praktijk? Is de tool gemakkelijk te gebruiken? Hoe gaan therapeuten en cliënten hiermee aan de slag?”. Hiervoor werden ACT-therapeuten gerekruteerd vanuit psychiatrische ziekenhuizen, praktijken en CGG’s over heel Vlaanderen. Elke therapeut kreeg een online training om met de app en het dashboard te leren werken (m-Path). Dit gaf hen de mogelijkheid om de interventie volledig op maat van de cliënt te maken: het schema waarop vragenlijsten gestuurd worden, het aantal vragen, maar ook de inhoud van de vragen. Vervolgens gingen therapeuten op zoek naar cliënten. Alle hulpzoekende cliënten ouder dan 16 jaar en die voldoende Nederlands beheersten, konden deelnemen aan de studie. Tijdens de interventieperiode zagen ze elkaar 8 keer individueel of in groep. Na iedere sessie kregen cliënten, naast de dagelijkse vragenlijsten, ook een nieuw onderdeel in de app waarmee ze aan de slag konden. Zo werden er ook oefeningen aangeboden op basis van wat nodig bleek uit het vragenlijstje. Alle informatie uit de vragenlijsten kwam terecht op het dashboard van de therapeut in de vorm van grafieken en diagrammen, die ze later samen bespraken in de therapiesessie.

Na het doorlopen van de interventie werd er uitgebreid tijd genomen om met cliënten en therapeuten afzonderlijk in gesprek te gaan tijdens een kwalitatief interview. Hierin werd er gepeild naar hoe ze de interventie hebben ervaren, maar ook hoe therapeuten met de interventie aan de slag zijn gegaan en hoe dit paste binnen de eigen therapeutische stijl. Feedbackpunten werden aangehaald en er werd samen nagedacht naar verbetering. Tot slot werd er ook tijd vrijgemaakt om stil te staan bij de rol van de app in de therapie en of dit kon bijdragen aan zelfinzicht en de therapeutische relatie.

De studie is net afgerond bij alle deelnemers. De interviews worden momenteel uitgeschreven en klaargemaakt voor analyse. De geanalyseerde data zal ons meer kunnen vertellen over de verdere toekomst van ACT-DL. Is het haalbaar om ACT-DL te implementeren in de praktijk, is het bruikbaar en zorgt het voor een verandering in gerapporteerde klachten, welzijn, herstel en kwaliteit van leven?

Deze vragen zullen we hopelijk snel kunnen beantwoorden!

Het team van het Centrum voor Contextuele Psychiatrie onder leiding van Professor Inez Germeys verzorgt regelmatig een blog over nieuwe ontwikkelingen in de wetenschap op het gebied van psychiatrie in het algemeen en psychose in het bijzonder. (twitter: @ccp-leuven; @inezgermeys)