Ook jaren na afloop van de INTERACT-studie, een grootschalige studie aan het Centrum voor Contextuele Psychiatrie verschijnen er nog altijd nieuwe resultaten.

Een van de centrale onderzoeksvragen was: kan een smartphone app een nuttige aanvulling zijn op therapie bij de eerste tekenen van psychose? Wat vinden patiënten ervan?

Samen met collega Jara Bouws, onderzochten we aan de hand van interviews wat patiënten vonden van deze aanvulling op de gewone psychotherapie. In deze blog vatten we samen wat het onderzoek inhield, hoe patiënten het gebruik ervaarden en waarom dit van belang is.

Wat is ACT-DL en hoe werkt de app?

ACT-DL of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) in Daily Life is een vorm van psychotherapie die mensen leert anders om te gaan met gedachten en gevoelens: niet door ze weg te drukken, maar door ze te accepteren (Acceptance) en te handelen naar wat voor hen belangrijk is (Commitment). Naast de ACT therapie, kregen patiënten een telefoon mee waarin ze via de ACT-DL app, opnieuw met de ACT materie aan de slag konden. Je kan het dus vergelijken met huiswerk, maar dan op een smartphone app. 

De app bood twee functies:

• Korte vragenlijsten (Ecological Momentary Assessment of Experience Sampling vragenlijstjes): meerdere keren per dag kregen ze een korte check-in met vragen over hun gevoelens (bijv. “ik voel me blij”), gedachten (bijv. “mijn gedachten zijn verward”) en activiteiten (bijv. “wat ben ik nu aan het doen?”). Deze momentopnames hielpen hen om even stil te staan bij zichzelf en bewuster in het hier en nu te zijn.
• Kleine oefeningen (Ecological Momentary Intervention): daarnaast konden ze op elk moment korte ACT-oefeningen doen of vertrouwde metaforen opnieuw bekijken. Zo konden ze de technieken meteen toepassen in hun dagelijkse leven.

17 patiënten vonden dat…

Zeventien patiënten werden geïnterviewd in de eerste zes maanden na het afronden van de ACT-DL behandeling. Hun ervaringen zijn samengevat in drie thema’s:

1. Gebruiksgemak: patiënten hadden gemengde ervaringen met de vragenlijstjes, bijvoorbeeld over het aantal vragenlijstjes en het aantal vragen per vragenlijstje. Ook zagen we dat de meerderheid van de patiënten moeilijkheden ervaarden om de app te integreren in hun dagelijkse leven, bijvoorbeeld op het werk, school of in sociale situaties.
2. Waardevol hulpmiddel: de check-ins hielpen bij bewustwording van gedachten en gevoelens. De oefeningen waren vaak bruikbaar, vooral bij spanning.
3. Verbeterpunten: patiënten verkozen meer personalisatie of flexibiliteit in de app, bijvoorbeeld in het aantal vragenlijstjes, alsook de tijd waarin ze dit kunnen beantwoorden. Daarnaast vonden ze het ook belangrijk om een terugkoppeling of feedback te krijgen in de sessie over hun activiteiten in de app.

Wat leren we hieruit?

De resultaten tonen dat apps zoals ACT-DL een meerwaarde kunnen hebben, door mensen te helpen reflecteren op hun ervaringen en actief met ACT-vaardigheden aan de slag te gaan. Tegelijk is duidelijk dat maatwerk nodig is: niet iedereen wil dezelfde hoeveelheid meldingen of gebruikt de app op dezelfde manier. De resultaten maken duidelijk hoe belangrijk het is om echt te luisteren naar de ervaringen van mensen, zodat nieuwe hulpmiddelen beter passen bij wat zij nodig hebben.

Hoe gaat het verder? 

Op basis van de feedback werden verschillende verbeteringen doorgevoerd: 

• Dashboard voor therapeuten: we ontwikkelden een digitaal platform waar therapeuten de ACT-DL app konden personaliseren (bijv. kiezen hoeveel vragenlijstjes de patiënt krijgt, voor hoeveel dagen etc.), maar ook de app activiteiten konden bekijken (bijv. antwoorden op de vragenlijsten). 
• Vernieuwde app: de app werd in een nieuw jasje gestoken en kon geïnstalleerd worden op de smartphone van de patiënt. 
• Gepersonaliseerde oefeningen: dankzij een algoritme krijgt iemand na de vragenlijst automatisch een oefening die aansluit bij de ACT-vaardigheid die iemand op dat moment het minst beheerste. Zo zijn de oefeningen extra relevant! 

Deze vernieuwde versie werd intussen getest in een kleine pilootstudie in Vlaanderen. De resultaten zijn intussen ingediend voor een wetenschappelijke publicatie. Hopelijk hier snel meer over! 

---

De volledige paper kan je lezen via deze link. Lees ook:De smartphone als ‘brug’ tussen therapeutenkamer en het dagelijks leven en Terugblik publiekssymposium psychose.

Wil je feedback geven of ben je gewoon nieuwsgierig? Laat dan zeker iets weten via lotte.uyttebroek@kuleuven.be