Vraag
Beste,
Ik ken in mijn omgeving iemand die jarenlang antipsychotica diende te nemen en misschien nog steeds neemt. Deze jonge man van iets ouder dan 50 heeft nu recent de diagnose Parkinson gekregen.
Ik vraag me af of het een met het ander verband houdt? Ik weet dat teveel dopamine een rol speelt bij het ontstaan van psychoses en dat antipsychotica deze dopamine ontwikkeling afremmen/onderdrukken. Bij Parkinson is er een tekort aan dopamine…
Mag ik dus concluderen dat het veelvuldig en langdurig antipsychotica gebruik, de ziekte van Parkinson kan teweeg brengen?
Dank u wel voor een antwoord.
Met vriendelijke groeten.
Antwoord
Beste,
Hartelijk dank voor deze belangrijke vraag.
Er is inderdaad evidentie dat het gebruik van antipsychotica het risico op de ziekte van Parkinson kan verhogen. Met name de oudere 'typische' antipsychotica lijken het risico te verhogen, en met name die medicatie die sterk bindt aan de dopamine-receptoren. Maar ook de 'tweede generatie' antipsychotica kunnen het risico verhogen als ze in hoge dosissen worden toegediend. Omgedraaid zien we bovendien eenzelfde risico – mensen met Parkinson die anti-parkinson medicijnen nemen, ontwikkelen soms een Parkinson-geïnduceerde psychose. Dit heeft inderdaad te maken met de disbalans in de dopamine huishouding, die bij beide problemen verstoord is maar in de omgekeerde richting.
Belangrijk is dus zeker dat men overdosering vermijdt – optimaal zoekt men naar de laagst mogelijke dosering die nog het beoogde effect geeft. Daarnaast is het belangrijk voor artsen om oog te hebben voor Parkinson-achtige klachten wanneer men antipsychotica voorschrijft en dosering te verlagen of over te schakelen op andere medicatie als deze klachten zich voordoen. Het is sowieso belangrijk om oog te hebben voor bijwerkingen, want de 'tweede generatie' antipsychotica verhogen dan weer het risico op overgewicht, Diabetes Type 2 en metabool syndroom.
Beantwoord door: Inez Germeys op 25 juli 2025
Inez is psycholoog en hoogleraar Psychiatrie binnen het Center for Contextual Psychiatry aan KU Leuven. Zij doet voornamelijk onderzoek naar de interactie tussen de persoon en zijn omgeving bij het ontstaan van psychische klachten. Inez is ook expert in het gebruik van digitale technologie bij de behandeling van psychische aandoeningen.
