Op vrijdag 7 november 2025 woonde ik de ISPS-studiedag ‘Ratatouille’ bij, een boeiende en inspirerende dag vol zorg, nuance en ontmoeting.
Freya Spillemaeckers, webredacteur en e-expert van PsychoseNet vertelt. Het centrale thema? Een menswaardige, zorgzame benadering van psychosegevoeligheid – rijk aan ingrediënten, zoals het gelijknamige gerecht. Geen vast recept, maar wel een krachtige mix van ervaringen, visies en praktijken die elkaar aanvullen, bevragen en versterken.
Waar eindigt normaal en begint vreemd?
Psycholoog en psychoanalytisch therapeut Bart Reynders beet de spits af met een lezing waarin hij autisme en psychose vanuit antropopsychiatrisch perspectief benaderde. Wat als het zogezegd ‘vreemde’ eigenlijk ook gewoon ‘menselijk’ is? Bart sprak over twee fundamentele bewegingen die hij vaak ziet bij psychose én autisme:
- de beweging van paranoia, die voortkomt uit angst en leidt tot actie
- en de tegenovergestelde beweging van katatonie, waarbij mensen zich juist terugtrekken
Zijn treffende woorden resoneerden: “Hulpverlening moet een plek zijn waar mensen kunnen ervaren: ‘ook al ben ik anders, hier mag ik zijn.’” Bart Reynders benadrukte hoe ‘normaal’ en ‘waanzin’ soms verrassend dicht bij elkaar liggen, en hoe essentieel het is om ruimte te maken voor die complexiteit.
Humor, liefde en lithium
Vervolgens de indrukwekkende, ontroerende en tegelijk sprankelende getuigenis van Julie Delrue, theatermaker en actrice. Ze vertelde over haar ervaring met een kraambedpsychose na de geboorte van haar kind. Julie bracht haar verhaal met warmte, humor en een ontwapenende openheid. Ze beschreef haar eerste nachten na de bevalling – de visioenen, het schrijven van briefjes, de verwarring, het ongeloof. Ze herkende signalen van haar moeder (die ooit borstkanker had) en vroeg zelf om psychiatrische hulp. Haar opname twee weken na de bevalling werd een rollercoaster van emoties en ervaringen. “De lithiumpillen hebben geholpen hoor… maar ook de citroencake van mijn zus, de schouderkneepjes van mijn broer, en de slaapzacht-berichtjes van mijn vriendin.”
Een krachtige reminder dat herstel niet enkel uit pillen bestaat, maar uit relaties, nabijheid en betekenisvolle gebaren.
Wat is psychose?
Psychiater Jules Tielens, die op het laatste moment inviel, gaf een eerder klassieke uiteenzetting over wat psychose is – en hoe het ons contact met de wereld verandert. Waar de meeste mensen hun aandacht spontaan richten op de wereld (alledaagse intentionaliteit), lijkt de wereld zich bij psychose juist nadrukkelijk op de persoon met een psychosegevoeligheid te richten. Zijn lezing bracht een stevige basiskennis, doorspekt met verwijzingen naar burn-out, overprikkeling en de link met autisme.
Jong en je hebt prijs: een psychose!
In de namiddag volgde ik een workshop over psychose op jonge leeftijd, begeleid door Wibke van Ligant Care Psychose Limburg. Hoewel de voorziene cliënt en naastbetrokkene er wegens omstandigheden niet konden bij zijn, bracht Wibke met overtuiging haar visie op zorg. Ze vertelde over de kracht van ‘Open Dialogue’ en hoe het gesprek zelf – inclusief stiltes, vertraging en reflectie – zorg kan zijn. Nadien gingen we zelf aan de slag met Open Dialogue-principes in kleine groepjes. Het voelde aanvankelijk wat onwennig, maar gaandeweg groeide het besef: dit is geen techniek, het is een manier van zijn.
Een levendig pleidooi voor warme zorg
Deze studiedag liet me achter met veel vragen, inzichten én hoop. Wat alle sprekers en workshops gemeen hadden, was hun pleidooi voor zorg als ontmoeting:
- niet enkel symptomen behandelen, maar echt luisteren
- niet controleren, maar naast iemand staan
- niet de ‘juiste oplossing’ zoeken, maar ruimte maken voor iemands verhaal
De ISPS-dag Ratatouille was, zoals het gerecht zelf, rijk en veelzijdig. Een kruidige mix van kennis, ervaring, creativiteit en menselijke kwetsbaarheid – precies wat psychosezorg vandaag nodig heeft.
Wil je meer lezen over een andere workshop op deze studiedag? Lees hier de blog over Open Dialogue:
👉 Open Dialogue: Een nieuwe taal van zorg
Reacties: